bankowiec, działacz społeczny

Jerzy Tucholski – wieloletni dyrektor jeleniogórskiego oddziału NBP, wieloletni radny MRN w Jeleniej Górze, aktywny działacz społeczny, współtwórca licznych działań kulturalnych w Jeleniej Górze, m.in. jeden z autorów koncepcji „Września Jeleniogórskiego”.

Jerzy Tucholski urodził się 27 listopada 1918 r. w Łodzi w rodzinie robotniczej. Jego ojcem był Leon Tucholski – robotnik kolejowy, matką Janina Paczyńska. Nie dane mu jednak było zaznać radości życia rodzinnego, gdyż bardzo wcześnie został osierocony. W 1920 r. zmarł jego ojciec, zaś w 1924 r. matka. Od tej pory wychowywał się w rodzinie matki, także mieszkającej w Łodzi. Tam też ukończył szkołę powszechną, a następnie Państwowe Liceum Handlowe. W 1938 r. zdał egzamin maturalny, po czym został powołany do wojska. Służbę odbywał w 10 Dywizji Piechoty w Łodzi, gdzie ukończył Dywizyjny Kurs Podchorążych Piechoty w stopniu plutonowego-podchorążego. Z takim zaszeregowaniem wziął udział w kampanii wrześniowej 1939 r., po której powrócił do domu.

Początkowy okres okupacji przeżył dość spokojnie. Jednak 14 maja 1940 r. został aresztowany przez Gestapo, a następnie trafił do obozu koncentracyjnego w Dachau. Po 20 miesiącach udało mu się jednak, w bliżej nie znanych okolicznościach, wyjść z obozu. Nie wrócił jednak do rodzinnej Łodzi, lecz przeniósł się do Krakowa, gdzie imał się różnych zajęć. Wreszcie od lipca 1943 r. do stycznia 1945 r. pracował jako księgowy w firmie budowlanej. Po wyzwoleniu, czyli w lutym 1945 r., zapisał się na Akademię Handlową w Krakowie na studia ekonomiczne. Jednak naukę tę przerwał, zaliczając cały pierwszy rok i kilka egzaminów z roku drugiego, z powodów rodzinnych. Dnia 25 maja 1946 r. ożenił się bowiem z Bronisławą z domu Kapica. Wkrótce też urodziła się im dziecko. Młode małżeństwo nie mogło znaleźć w Krakowie mieszkania, ani zarobić na utrzymanie. Dlatego przenieśli się do Karpacza.

Przyjechawszy do Karpacza Jerzy Tucholski w maju 1946 r. zatrudnił się jako pracownik umysłowy w Zarządzie Uzdrowisk Państwowych w Karpaczu. Następnie w listopadzie 1947 r. objął stanowisko kierownika w Ośrodku Szkoleniowym Związku Akademickiej Młodzieży Polskiej, mieszczącym się w dzisiejszym schronisku turystycznym „Strzecha Akademicka”. Po pierwszym okresie aklimatyzacji oraz ustabilizowania swojej pozycji materialnej, Jerzy Tucholski postanowił kontynuować studia. Dnia 15 listopada 1948 r. immatrykulował się jako student Wyższej Szkoły Handlowej we Wrocławiu na drugim roku studiów. Jednak i teraz nie dane mu było dokończyć nauki, którą musiał przerwać z powodu zmiany pracy. W 15 czerwca 1950 r. podjął pracę w Narodowym Banku Polskim w Karpaczu jako samodzielny referent kredytowy. Mając już niepełne wyższe wykształcenie ekonomiczne został wkrótce, bo 1 czerwca 1951 r. awansowany na zastępcę dyrektora Oddziału NBP w Jeleniej Górze. Z kolei 16 września 1952 r. powierzono mu pełnienie obowiązków dyrektora, a 1 sierpnia 1953 r. został mianowany dyrektorem tego oddziału NBP. Na tym stanowisku pozostawał do końca 1972 r. Będąc już dyrektorem podjął przerwane studia, które ukończył w 1969 r. z tytułem magistra ekonomii, broniąc, na ocenę bardzo dobrą, pracę pt. „Finansowanie i kredytowanie produkcji eksportowej przemysłu maszynowego w Polsce i NRD”. W grudniu 1970 r. na Wydziale Inżynieryjno-Ekonomicznym Przemysłu Wyższej Szkoły Ekonomicznej we Wrocławiu otworzył przewód doktorski i przystąpił pod kierunkiem prof. B. Hausa do pisania pracy pt. „Ekonomiczne skutki modernizacji przedsiębiorstw przemysłowych”. Nie dane mu było jednak tej pracy dokończyć.

W trakcie pracy zawodowej Jerzy Tucholski ukończył szkolenia specjalistyczne. Od października 1950 r. do stycznia 1951 r. uczestniczył w kursie dla kierowników oddziałów NBP. W lutym 1953 r. brał udział w kursie kredytowym II stopnia dla kierowników oddziałów NBP. W okresie od 2 do 7 kwietnia 1962 r. ukończył kurs dyrektorów Oddziałów NBP (komendantów obiektów) w zakresie Terenowej Obrony Przeciwlotniczej. Sam również prowadził działalność edukacyjną. Od 1 października 1953 r. prowadził wykłady w Technikum Finansowym w Jeleniej Górze w ilości 18 godzin tygodniowo, na co uzyskał dnia specjalną zgodę Dyrektora Oddziału NBP we Wrocławiu. Znał biegle język niemiecki, natomiast nieco gorzej angielski oraz rosyjski.

Ostatnim miejscem pracy Jerzego Tucholskiego była Fabryka Maszyn „Kowary”, mieszcząca się w Krzaczynie – części Kowar. Dnia 1 stycznia 1972 r. został jej dyrektorem, pracując na tym stanowisku aż do swej śmierci.

Jerzy Tucholski był człowiekiem mocno zaangażowanym w działalność partyjną i społeczną. W 1946 r. został członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej, a od 15 grudnia 1948 r. był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Był w niej m.in. członkiem egzekutywy oraz członkiem Plenum Komitetu Miejskiego w Jeleniej Górze. Z ramienia PZPR od 1956 r. był przez wiele lat radnym Miejskiej Rady Narodowej w Jeleniej Górze, pełniąc w niej funkcję przewodniczącego różnych komisji i członka Prezydium.

Działalność społeczna Jerzego Tucholskiego była bardzo rozległa. Był założycielem i organizatorem oddziału Towarzystwa Naukowego Organizacji i Kierownictwa w Jeleniej Górze. Działał aktywnie w Towarzystwie Rozwoju Ziem Zachodnich, w ramach którego włączył się w przygotowania do jubileuszu 850-lecia Jeleniej Góry, które zorganizowano w 1958 r. Dzięki swojej operatywności i zaangażowaniu wybrano go przewodniczącym Komitetu Obchodów. Osobiście odpowiadał m.in. za zorganizowanie wówczas wystawy przemysłowej. Z obchodów jubileuszowych narodziła się coroczny „Wrzesień Jeleniogórski”, którego Jerzy Tucholski był nie tylko gorącym zwolennikiem, ale również współtwórcą programu odbywanych w jego ramach imprez. Był współredaktorem słynnych „Tez Jeleniogórskich”. Został również w grudniu 1958 r. członkiem założycielem i pierwszym prezesem Towarzystwa Miłośników Ziemi Jeleniogórskiej, na czele którego stał do 1963 r., a i potem czynnie angażował się w pracę tej organizacji.

Za osiągnięcia w pracy zawodowej oraz działalność społeczną Jerzy Tucholski był wielokrotnie nagradzany i odznaczany. Posiadał m.in.: Medal X-lecia Polski Ludowej (1955), Srebrny Krzyż Zasługi (1958); Odznakę Tysiąclecia (1965); Złoty Krzyż Zasługi (1969); Srebrną Odznakę TNOiK (1969), Złotą Odznakę „Zasłużony dla Dolnego Śląska” (1970). W 1965 r. otrzymał też godność Zasłużonego Działacza TRZZ (Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich).

Jerzy Tucholski był szczęśliwym mężem Bronisławy z domu Kapica, absolwentki Uniwersytetu Jagiellońskiego, z którą posiadał czworo dzieci: Ewę Marię (ur. 1946), Jacka Antoniego, (ur. 1948), Joannę (ur. 1951) i Annę Janinę (ur. 1952).

Jerzy Tucholski zmarł 4 czerwca 1978 r. na zwał serca. Pochowano go na cmentarzu komunalnym w Cieplicach. „Cechowała Go olbrzymia i wszechstronna aktywność społeczna oraz wielkie przywiązanie do naszego miasta [Jeleniej Góry – przy. aut.]”.

Źródła i literatura:

• Archiwum Państwowe we Wrocławiu Oddział w Jeleniej Górze, Narodowy Bank Polski Oddział w Jeleniej Górze – akta osobowe.
• (jw) Jerzy Tucholski, „Rocznik Jeleniogórski”, t. 17, 1979, s. 234-235.

Prace Jerzego Tucholskiego:

• Jeleniogórski przemysł kluczowy na progu drugiego ćwierćwiecza, „Rocznik Jeleniogórski”, t. 8, 1970, s. 15-32.
• 850-lecie Jeleniej Góry, „Rocznik Jeleniogórski”, t. 13, 1975, s. 102-106.

Ivo Łaborewicz