Bidwell Chandos George
ur. 03.05.1905, Reading
zm. 20.06.1989, Warszawa
Słownik Biograficzny Ziemi Jeleniogórskiej

Pisarz

Chandos George Bidwell

urodził się 3 maja 1905 roku w Reading w Wielkiej Brytanii. Pisarz, ponad 40 lat życia spędził w Polsce, w tym lata 1961-1968 w Przesiece k/Jeleniej Góry, napisał około 60 książek, głównie zbeletryzowanych biografii najwybitniejszych postaci w dziejach Anglii.

Pochodził z rodziny kupieckiej: dziadek „żył i wychował dwanaścioro dzieci z dochodów sklepu kolonialnego w Salisbury, w hrabstwie Wiltshire” (...), ojciec Artur Bidwell również zajmował się handlem „ wysoki, ciemnowłosy o szerokich ramionach, ale zawsze szczupły, był jednym z najprzystojniejszych mężczyzn jakich znałem, o pięknych rysach twarzy, wydatnym rzymskim nosie”. (G.Bidwell. Ani chwili nudy. Katowice 1976 s. 14). Matka Sybilla Bidwell (z domu Onley) „... miała pretensje do pochodzenia po kądzieli od irlandzkich O’Neillów – hrabiów i wodzów klanowych, uważanych przez swych rodaków za bohaterów, przez Anglików za zdrajców. Ale to drzewo genealogiczne mocno się chwiało, mówiąc łagodnie (...) jej ojciec (...) był właścicielem kilku lombardów” (ibid. s. 16-17).

George i jego starsi bracia: Geoffrey i Philip nie mogli liczyć na naukę w ekskluzywnej szkole publicznej. Po zakończeniu edukacji w prywatnej szkole wstępnej George rozpoczął naukę w szkole z internatem Sir Williama Borlase w Marlow. „Chodzenie do szkoły gorszego gatunku, zasilanej z funduszów samorządowych, obniżało materialne i socjalne perspektywy, skazywało na pozostanie w szarej masie drobnych urzędników, nauczycieli szkół państwowych, kupców, albo, jak mój ojciec i wielu jego przyjaciół, przedstawicieli domów handlowych. (...)Podówczas czułem się skrzywdzony, rozczarowany, pozbawiony szansy (ibid. s. 15, 16). Po trzech latach nauki w szkole Borlase’a i po zdaniu w Oksfordzie tzw. otwartego egzaminu dla juniorów, od września 1919 r. kontynuował naukę w półwyższej szkole średniej w Reading. Tu spotkał nauczycieli którzy rozbudzili jego zainteresowania historią i literaturą : anglistę W.E. Woodforda i historyków: Saundersa i Nightingale. Pomimo zdania egzaminu wstępnego na Uniwersytet Londyński z powodów finansowych musiał zrezygnować ze studiów. W 1921 r. urodziła się najmłodsza siostra Elżbieta „ Jeśli pieniądze, które by musiały pójść na moje uniwersyteckie wykształcenie, potrzebne były na wychowanie i wykształcenie małej Elżbietki – wyrzekałem się ich z radością” (ibid. s. 61).

01 stycznia 1922 - rozpoczął pracę jako reporter w "Reading Standard", tygodniku „o nakładzie przewyższającym wówczas łączny nakład pozostałych trzech gazet” ukazujących się w Reading. Pisywał notki regionalne, sprawozdania z imprez, nekrologi, drobne reportaże.
Pisywał również wiersze. Swoje próby literackie, a także większe artykuły wysyłał do poważniejszych czasopism i na rozmaite konkursy. Nie odnosił jednak sukcesów ani literackich ani finansowych. W 1924 r. podjął pracę w Barclay Bank w Reading. Próbował się usamodzielnić, opuścił rodzinny dom i szybko ożenił się „...wkrótce poznałem prawdę starego powiedzonka, że ten kto się żeni, by przed czymś uciec, choćby przed samotnością, zwykle wpada w objęcia czegoś równie niepożądanego...”(ibid. s. 141). Po trzech latach małżeństwa urodziła się córka Mary. Dla pieniędzy pisywał artykuły, najczęściej porady finansowe do czasopism „Good Housekeeping”, „Modern Woman”, „Woman’s Magazine” itp. Opublikował również pierwszą książkę „Jak korzystać z usług bankowych?”
W grudniu 1939 r. zgłosił się na ochotnika do wojska i po miesięcznym przeszkoleniu w Aldershot rozpoczął służbę, został kapitanem i zastępcą dowódcy 45 dywizyjnej kompanii dostaw. W 1941 r. awansował na majora a od 1942 r. brał udział w kampanii w Afryce Północnej.

W 1943 r. rozpoczął pracę w British Council na Bliskim Wschodzie. Pracował w różnych placówkach British Council Alaid Liaison Division do końca 1945 r.

Wtedy zaproponowano mu objęcie kierownictwa British Council w Polsce. 8 stycznia 1946 r. przybył do Warszawy i zajął się tworzeniem biura British Council w Hotelu Bristol. Pod koniec lata 1946 Bidwell dostał mieszkanie i zamieszkał przy ul. Targowej. „Z każdym dniem głębiej przywiązywałem się do Polski i do Polaków...” (ibid. s. 228). Zajmował się popularyzacją literatury i sztuki angielskiej w Polsce, organizował odczyty i wystawy. W grudniu 1946 r. poznał Annę Krystynę Wirszyłło, lingwistkę i dziennikarkę. Uzyskał zgodę na rozwód z pierwszą żoną w Anglii i 29 września 1948 r. poślubił w Warszawie Annę. Musiał dokonać wyboru: Polska czy Anglia? „W Anglii przed wojną nie tylko zmarnowałem moje osobiste życie – z własnej winy – ale także czułem się związany, sparaliżowany, sfrustrowany. Do roku 1939 mogłem w Anglii postawić ledwie parę niepewnych kroków na drodze do kariery pisarskiej, nie miałem sposobności wypróbować siebie(...) W Polsce, gdziekolwiek się rozejrzałem, widziałem przyjazne mi twarze (...) Zakochałem się w Polsce w niejednym znaczeniu tych słów” (ibid. s. 245, 246). Przyjął obywatelstwo polskie 1 czerwca 1949 r. Rodzinie Bidwellów urodziły się dwie córki: Sybilla w lipcu 1949 r. i Krystyna w listopadzie 1950 r. Bidwell wykładał na warszawskim uniwersytecie „Practical English”, jego artykuły w przekładach żony chętnie publikowały czasopisma i dzienniki.

Za namową Jerzego Borejszy zaczął pisać książki biograficzne „ Zna pan angielską literaturę, angielską historię, rozumie pan dobrze problemy angielskiego społeczeństwa. I zwiedził pan kawał świata. Więc pana zadaniem, priorytetowym zadaniem, będzie powiedzieć polskiemu czytelnikowi, co wie pan na te tematy” (ibid. s. 254) . Pierwsza, autobiograficzna „Wybrałem Polskę” ukazała się wiosną 1950 r. „Wydawnictwo „Czytelnik” zawarło ze mną umowy na cztery książki, które ukazały się w latach 1953/55” (ibid. s. 259-260). Później były biografie najwybitniejszych postaci historycznych i literackich. W 1956 r. rodzina Bidwellów opuściła Warszawę i przeprowadziła się do Radiówka koło Wiązowny.

W 1960 r. zamarzyli o gospodarstwie na wsi. Od Jarosława Iwaszkiewicza dowiedzieli się o możliwości kupna tanio posiadłości w okolicach Jeleniej Góry. „Pojechaliśmy – i ulegliśmy czarowi Przesieki. Z punktu widzenia rolniczego Przesieka nie przydaje się na wiele, prócz hodowli owiec. Ale szeroko rozrzucona na zboczach przepięknej doliny górskiego strumienia, na wysokości 500 m. npm, łączy cechy wsi i uzdrowiska ...” (ibid. s. 275). W 1961 r. Bidwellowie rozpoczęli wiejskie życie w Przesiece. Kupili „dom o typowej architekturze podgórskiej, drewniany na kamiennej podmurówce, na zboczu, osłoniętym od północnego wschodu, do tego cztery hektary pastwisk i dwa lasu” i zajęli się hodowlą owiec i krów, uprawą warzyw i sadownictwem. Doświadczenia gospodarskie pisarz opisywał w cyklu felietonów „Notatki pisarza ze wsi” publikowanych w latach 1961-68 w „Gazecie Robotniczej”: „opisywaliśmy w nich z tygodnia na tydzień nasze radości i rozczarowania, pechowe passy i drobne triumfy, ścierając się przy okazji z biurokracją w naszych wiejskich i rolniczych przedsiębiorstwach” (ibid. s.280- 281). W Przesiece napisał i opublikował również kilkanaście nowych biografii. Razem z żoną, tłumaczką wszystkich jego książek, brał udział w wielu spotkaniach autorskich w bibliotekach, domach kultury, klubach wiejskich i świetlicach. „Owczy Dwór” stał się miejscem spotkań ludzi z różnych środowisk: uniwersyteckich, literackich, dziennikarskich „przyjaciele i znajomi odwiedzali nas gromadnie, ciekawi, jak działa w praktyce połączenie zawodowej pracy literackiej z gospodarką w charakterze hobby” (ibid. s. 293). Surowe warunki życia, niekorzystny klimat, duża odległość od wielkich miast sprawiły, że w 1968 r. Bidwellowie zdecydowali się opuścić Przesiekę . „Pobyt tam dużo nas nauczył, nie tylko o gospodarowaniu, ale także o wiejskiej społeczności w Polsce – jej upartej niezależności, połączonej z rozwiniętym zmysłem sąsiedzkiej współpracy, jej silnych charakterów, jej pomysłowości i inicjatywy...Opuszczaliśmy przesiecki Owczy Dwór ze świadomością, że ten okres spotęgował urodę naszego życia, jako szczególnie piękny element jego całości. (ibid. s. 303).
W 1968 Bidwellowie przeprowadzili się do Nasławic koło Wrocławia. U stóp Ślęży gospodarowali w Owczym Dworze II. W 1972 r. opuścili Nasławice i przenieśli się do Warszawy. Tutaj 20.06.1989 r. pisarz zakończył życie. Został pochowany w alei zasłużonych na cmentarzu we Wrocławiu.

Po ponad dziesięcioletniej przerwie wydawnictwa Prószyński i S-ka (w 2000 r.) i Książnica (2004, 2005 r.) rozpoczęły wznowienia jego najpoczytniejszych powieści.


Wykaz książek George Bidwella:

  1. Adam Syn Oliwii. Warszawa 1964, 1968, 1973, 1990. ISBN 83-205-4319-3.
  2. Admirał i kochanek : Horatio Nelson. Katowice 1989. ISBN 83-216-0764-0.
  3. Admirał jej królewskiej mości G.B.Rodney. Gdańsk 1975.
  4. Ani chwili nudy : autobiografia. Katowice 1976.
  5. Boś lud swój pomordował : biografia Karola I Stuarta. Katowice 1975.
  6. Bunt długich spódnic : Emelina Pankhurst. Katowice 1972, 1988. ISBN 83-216-0635-0.
  7. Bunt na zamku Penwood. Warszawa 1962.
  8. Cudzą krwią : Karol Edward Stuart. Katowice 1973, 1979. ISBN 83-216-0132-4.
  9. Diabelski pomiot : Ryszard III. Katowice 1974, 2005. ISBN 83-7132-760-9.
  10. Golibroda króla Hiszpanii. Warszawa 1957.
  11. Hebanowe ładunki : William Wilberforce i brytyjski handel niewolnikami. Wrocław 1978.
  12. Iris odkrywa Polskę. Warszawa 1962.
  13. Irlandia. Warszawa 1970.
  14. John i Sara księstwo Marlborough. Katowice 1982. ISBN 83-216-0217-7.
  15. Korsarz Admirałem : Francis Drake. Gdańsk 1967.
  16. Król Diamentów : Cecil Rhodes. Katowice 1979. ISBN 83-216-0001-8, 1987. ISBN 83-216-0633-4.
  17. Livingstone. Warszawa 1958.
  18. Lord Nelson. Gdańsk 1959, 1964.
  19. Lwie Serce : Ryszard Pierwszy. Katowice 1983. ISBN 83-216-0328-9.
  20. Łabędź z Avonu. Warszawa 1966.
  21. Michał i Pat : powieść historyczna z dziejów Irlandii. Warszawa 1975.
  22. My z Bożej Łaski król Anglii. Warszawa 1963.
  23. Na podbój skarbów Bengalu. Warszawa 1960.
  24. Najcenniejszy klejnot : Elżbieta I. Katowice 1971, 1974, 1984. ISBN 83-216-0431-5, 2004. ISBN 83-7132-730-7.
  25. Niekoronowany król Irlandii : życiorys Karola Stuarta Parnella. Wrocław 1975.
  26. Od Aldershot do El Alamein.Warszawa 1954.
  27. Oliwia i Filip. Warszawa 1959, 1961, 1966, 1968, 1973, 1988. ISBN 83-205-4144-1, 1992.
  28. Ostatni rycerz króla Artura : Henryk V. Katowice 1977.
  29. Pirat królowej : Francis Drake. Katowice 1982. ISBN 83-216-0251-7.
  30. Pod piracką flagą : podróże Williama Dampiera pirata i przyrodnika. Gdańsk 1960, 1970.
  31. Poławiacze księżyca. Gdańsk 1971.
  32. Portret Pat : powieść historyczna z dziejów Irlandii. Warszawa 1979. ISBN 83-205-3109-8, 1988.
  33. Pół wieku literatury angielskiej. Kraków 1957.
  34. Rubaszny król Hal : Henryk VIII. Katowice 1972, 1973, 1985. ISBN 83-216-0631-8, 2004. ISBN 83-7132-731-5.
  35. Saga Rodu Hawkinsów. Gdańsk 1972.
  36. Służył morzu i miłości - John Paul Jones. Gdańsk 1970.
  37. Stanley. Warszawa 1963.
  38. Sylwetki pisarzy angielskich w XIX wieku : szkice literackie. Warszawa 1955.
  39. Synowie Pat : powieść historyczna z dziejów Irlandii. Warszawa 1976.
  40. Szczęśliwe życie. Warszawa 1972.
  41. Szekspir w cieniu: szkice literackie. Kraków 1954.
  42. Szlakiem karawan. Warszawa 1956, 1957.
  43. Szmaragdowa wyspa elfów. Warszawa 1958.
  44. Świt nad Afryką. Warszawa 1955.
  45. Ten zły wódz : Wellington. Katowice 1968, 1975.
  46. Testament Oliwii. Warszawa 1968, 1973, 1992. ISBN 83-205-4388-6.
  47. U kolebki angielskiego realizmu. Warszawa 1960.
  48. Ulubieniec narodu : H.J.Lord Palmerston. Katowice 1981. ISBN 83-216-0163-4.
  49. W Anglii lisów nie strzelają. Warszawa 1957.
  50. W służbie Wielkiego Chana, Marko Polo. Warszawa 1966.
  51. Walter Scott. Warszawa 1963.
  52. Wielka Armada. Gdańsk 1967.
  53. Wiktoria żona Alberta. Katowice 1969, 1977, Warszawa 2000. ISBN 83-7255-579-6.
  54. Wybrałem Polskę. Warszawa 1950.
  55. Z kapitanem Cookiem przez Pacyfik. Gdańsk 1961.
  56. Zdobywca Anglii : Wilhelm I z Normandii. Katowice 1980. ISBN 83-216-0077-8.
  57. Zdobywca Indii : Robert Clive. Katowice 1976, 1984. ISBN 83-216-0376-9.

Bibliografia:

  1. Bidwell George. Ani chwili nudy : autobiografia. Katowice 1976.
  2. Bidwell George. Wybrałem Polskę. Warszawa 1950.
  3. Bidwell George. Z notatek pisarza na wsi. „Gazeta Robotnicza” 1961-1968.
  4. George Bidwell : strona główna.[online]. [dostęp: 14 listopada 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://www.georgebidwell.com/mainpage/mainpage_pl.html.
  5. Łaszczuk Maria Jolanta. O angielskim pisarzu zakochanym w Pol(s)ce...”The Teacher” 2005, nr 4, s.56-58.
  6. Łaszczuk Maria Jolanta. O angielskim pisarzu zakochanym w Pol(s)ce... [online]. [dostęp: 14 listopada 2005]. Dostępny w World WideWeb: http://www.georgebidwell.com/articles/2/2_pl.html.
  7. Łukasik Monika. George Bidwell : adoptowany przez Polskę. [online]. [dostęp: 14 listopada 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://www.georgebidwell.com/articles/1/1_pl.html.
  8. Matuszewska Małgorzata. Nasz sąsiad, pisarz : setne urodziny George’a Bidwella. „Gazeta Wyborcza” 2005, nr 101, dod. „Wrocław”, s. 7.
  9. Matuszewska Małgorzata. George Bidwell : nasz sąsiad, pisarz. [online]. [dostęp: 14 listopada 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://www.georgebidwell.com/articles/3/3_pl.html.
  10. Żurek Sławomir. O Angliku, który wybrał Pol(s)kę. „Panorama Dolnośląska” 2005, nr 30, s. 67-69.
  11. Żurek Sławomir. O Angliku, który wybrał Pol(s)kę [online]. [dostęp: 14 listopada 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://www.georgebidwell.com/articles/4/4_pl.html.

Kamila Wilk


Wielka Brytania

Rodzice pisarza Sybill i Artur Bidwell

George Bidwell z siostrą Elżbietą (1921 r.)

Bidwell z pierwszą żoną i córką Mary (1931 r.)

Afryka Północna

Bidwell Afryka Połnocna

Bidwell Afryka Połnocna

Przesieka

Bidwell

Bidwell wieczór autorski







Bidwell Owczy Dwór



Radiówek

Georg i Anna Bidwell

Bidwell

Różne



Bidwell

Bidwell

Bidwell

Słownik Biograficzny Ziemi Jeleniogórskiej Słownik Biograficzny Ziemi Jeleniogórskiej © Grodzka Biblioteka Publiczna 2006
Jelenia Góra