Oscar Vorwerg był wieloletnim propagatorem narciarstwa po śląskiej stronie Karkonoszy. Na nartach nauczył się jeździć podczas pobytu w północnej Skandynawii w 1888 r. [Vorwerg I, s. 126]. Był zaprzyjaźniony z norweskimi inżynierami Hansenem i Phersonem, pracownikami cieplickich zakładów Füllnera, którzy byli też miłośnikami narciarstwa. Dzięki temu udało się O. Vorwergowi pod koniec lat 80-tych sprowadzić z Norwegii parę nart. Po przyjeździe na Dolny Śląsk O. Vorwerg odbywał zimą 1889/1890 narciarskie wędrówki w Karkonosze, które wśród wielu mieszkańców Kotliny Jeleniogórskiej musiały budzić niemałą sensację. Początek jednej z wypraw tak wspominał:
"O bardzo wczesnej rannej porze maszerowałem z nartami na ramieniu ulicą Sobieszowską w góry. Od strony cieplickiego browaru nadjechały drewniane sanki, na których siedział chłop i chłopka. Już z daleka chłop przemówił do mnie [w miejscowym dialekcie - przyp. P.W.]: "Chce w góry ?" - "Tak" - "No to pewnie będzie chciał znów jeździć na tych swoich nartach; ale nich nie jeździ, bo tam w górze jest okropna pogoda !" - z odpowiedzią: "Dziękuję bardzo, ale chcę to sam zobaczyć" - poszedłem dalej. Odwróciła się również chłopka i oboje milcząco pojechali dalej, być może z myślą, że ze mną jest coś nie w porządku."[Vorwerg I, s. 127].

Dnia 2 kwietnia 1890 r. O. Vorwerg udał się z Cieplic Śląskich, "Koralową Ścieżką" na Wysoki Szyszak i karkonoską grań. Następnie:
"[...] idąc grzbietem skierowałem się ku Czeskim Kamieniom, gdzie miałem trudności z dalszą drogą, okrążyłem je kilka razy dookoła i kiedy mgła nieco ustąpiła zjechałem do Śląskich Kamieni, a dalej wzdłuż słupów telegraficznych do schroniska "Petrovka". Stamtąd po obiedzie zjechałem przez Jagniątków do Cieplic." [Vorwerg I, s. 128, Wikorejczyk I, s. 39].

Dzień później O. Vorwerg udał się w najdłuższą ze swoich dotychczasowych wypraw narciarskich z Jagniątkowa na przełęcz pod Śmielcem i stamtąd granią w kierunku zachodnim, obok niewielkiego, murowanego schroniska nad Śnieżnymi Kotłami, trawersem poniżej Łabskiego Szczytu na południową stronę Karkonoszy, poprzez Łabską Łąkę, szczyt Kotel, przełęcz pod Łysą Górą do Górnej Rokitnicy, gdzie zakończył wędrówkę w hotelu "Modra Zvezda". Następnego dnia powrócił na nartach tą samą drogą na karkonoską grań i poprzez schronisko Petrovka w dół do Jagniątkowa i Cieplic. [Vorwerg I, s. 128 ].

W 1891 r. jeleniogórskie czasopismo "Wanderer im Riesengebirge", będące naczelnym organem R.G.V. - "Towarzystwa Karkonoskiego", jako pierwsze w Niemczech zamieściło dłuższe artykuły autorstwa J. Partscha i O. Vorwerga dotyczące narciarstwa [Partsch, Vorwerg I, Lessenthin, s. 78]. W 1893 r. O. Vorwerg wydał własnym nakładem w Lipsku, wznowioną i uzupełnioną w rok później broszurę propagującą jazdę na nartach "Das Schneeschuhlaufen" - "Narciarstwo biegowe". Był to jeden z pierwszych narciarskich podręczników instruktażowych w Europie. [Vorwerg III, Vorwerg VII]. Autor wskazywał na Szklarską Porębę, jako dogodne miejsce do uprawiania narciarstwa:
"Wybornym miejscem dla początkujących, ale też łatwym i wygodnym do osiągnięcia z Jeleniej Góry są nie zalesione obrzeża Szklarskiej Poręby od łąk poniżej Moltkefels (Skała Moltkego - tereny w okolicach Szpitala Kolejowego w Szklarskiej Porębie Dolnej - przyp. P.W.), aż do krawędzi lasu w Szklarskiej Porębie Górnej, tak długo, aż śnieg nie stopnieje. Niestety, lecz słońce świeci tutaj mocniej, niż po czeskiej stronie i jest tutaj mniej śniegu niż tam." [Vorwerg IV, s. 34-35].

W samotnej eskapadzie O. Vorwerg dnia 7 marca 1893 r. zdobył Śnieżkę podchodząc od strony czeskiego Pecu i zjeżdżając na nartach do dworca kolejowego w Kowarach. [Vorwerg VI, Lessenthin, s. 87-91]. Narciarski sezon zimowy 1893 r. O. Vorwerg zakończył 9 maja wyprawą z ulubionego schroniska Petrovka, karkonoską granią, poprzez schronisko Na Hali Szrenickiej do wodospadu Kamieńczyk. Wyczyn narciarskiego zdobycia Śnieżki powtórzył ponad rok później dnia 25 marca 1894 r., wspólnie z Norwegiem Pehrsonem. [Vorwerg VII, Lessenthin, s. 91-92]. W następnych latach kontynuował narciarskie wędrówki.
"W niedzielę 16 lutego (1896 r. - przyp. P.W.) pojechałem, przy bezchmurnym niebie, w przepysznych promieniach słońca i odpowiednim przymrozku, porannym pociągiem do Piechowic, a następnie omnibusem pocztowym do Szklarskiej Poręby. Ze względu na częstą tej zimy zmianę pogody dokładnie zaimpregnowałem moje narty woskiem. Jest to najlepszy sposób przeciwko przyklejaniu się śniegu, gdy zaczyna topnieć. Przez to narty stają się gładkie jak szkło, co jednak na śliskiej powierzchni drogi utrudniało i prawie uniemożliwiało mi wędrówkę. W miejscu gdzie rozpoczyna się droga do Wodospadu Kamieńczyk zdjąłem narty i poszedłem do schroniska na Hali Szrenickiej pieszo. Tutaj zastałem ślady nart, które jak mi powiedziano należały do syna właściciela gospodarza schroniska (najprawdopodobniej był to Heinrich Adolph - przyp. P.W.). Następnie mogłem założyć na grani świeży ślad, który prowadziłby do Wosseckerbaude (obecnie schronisko Martinovka - przyp. P.W.). Tutaj często robione są niedzielne wycieczki, również na nartach. Do Spindlerbaude (obecnie Spindlerova Bouda - przyp. P.W.) dochodzą na nartach nie tylko młodzi mężczyźni, ale i kobiety, a i Peterbaude (obecnie Petrovka - przyp. P.W.) jest też od dawna odwiedzane [...]." [Vorwerg VIII, s. 74].

O. Vorwerg na łamach lokalnej prasy apelował wzorem norweskim i czeskim o zakładanie towarzystw narciarskich oraz propagowanie tego sportu, szczególnie wśród młodzieży. Według autora wiodącą rolę w pomocy przy organizacji nowych towarzystw narciarskich powinno odegrać "Riesengebirgsverein" - "Towarzystwo Karkonoskie" z siedzibą w Jeleniej Górze. [Vorwerg IV, s.33, Vorwerg VII, s. 136]. O. Vorwerg nawoływał do zjednoczenia się towarzystw narciarskich, które już powstały, bądź miały powstać, tak po czeskiej, jak i śląskiej stronie Karkonoszy. Najdogodniejszym miejscem dla zebrania zjednoczeniowego miało się stać schronisko "Petrovka" lub "Spindlerova Bouda", jako położone po środku gór i stosunkowo najłatwiej dla wszystkich dostępne. [Vorwerg, V, s. 141] Niestety ówczesne projekty nie zostały zrealizowane, prawdopodobnie z powodu braku większej liczby mieszkańców Kotliny Jeleniogórskiej uprawiających narciarstwo.

W połowie lat dziewięćdziesiątych O. Vorwerg apelował o budowę linii kolejowej z Piechowic przez Szklarską Porębę do granicy państwa:
"Innym wsparciem dla narciarzy po śląskiej stronie będzie kolej żelazna przedłużona do Harrachova. Po pierwsze kiedy ona będzie gotowa, kiedy będzie miała przystanek kolejowy w Jakuszycach i kiedy będzie tutaj kursował odpowiedni pociąg poranny? I kiedy wreszcie te trzy warunki zostaną spełnione? Prawdopodobnie w przyszłym tysiącleciu."[Vorwerg VIII, s. 76]

O. Vorwerg był pionierem, pasjonatem i wizjonerem karkonoskiego narciarstwa. Zmarł pod koniec 1916 r. w Cieplicach Śląskich.

Literatura:

1. Kehling J., Wintersport im Riesengebirge, Berlin 1905.
2. Lessenthin B., Das Riesengebirge im Winter, Breslau 1901.
3. Partsch J., Die Schneedecke als Bahn des Verkehrs, [W:] "Wanderer im Riesengebirge" 1891, nr 5, s. 54-59.
4. Vorwerg O., Ski-Studien im Riesengebirge [W:] "Wanderer im Riesengebirge" 1891, nr 11, s.126-129.
5. Vorwerg O., Zum Schneeschuchsport [W:] "Wanderer im Riesengebirge" 1892, nr 11, s. 133-135.
6. Vorwerg O., Das Schneeschuhlaufen, Leipzig 1893.
7. Vorwerg O., Zum Schneeschuchsport [W:] "Wanderer im Riesengebirge" 1893, nr 3, s. 33-35.
8. Vorwerg O., Die erste Schneeschuhfart über die Schneekoppe [W:] "Wanderer im Riesengebirge" 1893, nr 12, s. 145-149.
9. Vorwerg O., Das Schneeschuhlaufen, Bad Warmbrunn 1893.
10. Vorwerg O., Die zweite Schneeschuhfahrt über die Schneekoppe [W:] "Wanderer im Riesengebirge" 1894, nr 10, s. 135-136.
11. Vorwerg O., Auf Schneeschuhen [W:] "Wanderer im Riesengebirge" 1896, nr 6, s.73-76.
12. Vorwerg O., Schneeschuhlaufen [W:] "Wanderer im Riesengebirge" 1896, nr 12, s. 158-159.
13. Wikorejczyk M., Na zwycięskim szlaku - Vorwerg i inni [W:] "Karkonosze" 1987, nr 4, s. 39-41.
14. Wikorejczyk M., Na przełomie wieku [W:] "Karkonosze" 1987, nr 6, s. 36-37.

Przemysław Wiater