Kupiec, bankier

Jego ojciec

Ojciec Gottfrieda Georga, Friedrich Flade (†1680), był syndykiem ^[*] (radcą prawnym) w Hirschbergu ^[2]. Podczas wojny trzydziestoletniej pełnił funkcję rajcy miejskiego i jak wspominał kronikarz Zeller - zasłużył się wielce dla miasta ^[3]. Z dokumentu nadanego przez cesarza Ferdynanda III wynikało iż, Friedrich Flade, w roku 1643, podczas odparcia oblężenia Hirschberga, w trakcie szturmu pochwycił trzech partyzantów. Z dalszej relacji można wywnioskować, że w każdej chwili udowadniał swoją niezmienną wierność wobec panującego. W uznaniu zasług cesarz powołał go do rady miasta Hirschberg. Urząd piastował przez osiem lat. Według Zellera to właśnie jego chwalebna postawa przyczyniła się do przyjęcia jego syna Gottfrieda Georga, wraz ze wszystkimi męskimi i żeńskimi potomnymi, do czeskiego stanu rycerskiego ^[4]. Prawdopodobnie Friedrich Flade piastował również urząd burmistrza. Pochówek burmistrza Flade odbył się 20 lutego 1680 roku ^[5].

Życiorys

Gottfried George Joseph Flade ukończył pełne studia prawnicze. W roku 1665 został notariuszem w Hirschbergu ^[6], rok później przystąpił do cechu kupców ^[7]. W następnych latach pełnił urząd królewskiego sędziego nadwornego w Hirschbergu, a w roku 1673 - burmistrza, który - według Zellera - działał na rzecz wspólnoty oraz wspierał handel i eksport wyrobów z sukna lnianego ^[8]. Jedną z pierwszych czynności urzędowych nowego burmistrza było zredagowanie inskrypcji upamiętniającej jego zmarłego poprzednika, Gottfrieda Körnera (*1621 r.; †12 sierpnia 1673 r.), eksponowanej w farze miejskiej ^[9].

Kronikarz miejski wspomniał także o innej nietypowej umiejętności Gottfrieda Flade, który w roku 1676 został królem strzelców podczas uroczystości zielonoświątkowych, co nigdy później nie miało miejsca, a widocznie w przypadku burmistrza było bardzo niezwykłe ^[10].

Prawdopodobnie jego bratem był niejaki Kaspar Flade (†1686) - od 1676 roku również członek cechu kupców ^[11].

W roku 1676 Gottfried George Flade na własny koszt udał się po raz pierwszy do Holandii. W 1682 roku wyruszył ponownie, odwiedzając, oprócz Holandii, Niderlandy Hiszpańskie, Francję i Anglię. Celem peregrynacji było zaznajomienie się z miejscowymi towarami i atutami głównych producentów. Flade dążył do rozwoju i ugruntowania produkcji sukna lnianego w swojej ojczyźnie. Jego zamierzenia zostały uwieńczone sukcesem, jako że, według kronikarza Zellera, handel na tutejszych terenach [w Hirschbergu] rozkwitał coraz bardziej. Działalność Fladego stworzyła podstawy intensywnych i ważnych relacji biznesowych jeleniogórskiego cechu kupców, zwanych panami sukna lnianego, z kontrahentami w wielkich zachodnioeuropejskich miastach portowych. Flade zainicjował zwyczaj, aby każdy zamożny początkujący kupiec z Hirschberga przynajmniej raz odbył podróż do Europy Zachodniej, spędzając tam nierzadko kilka lat, by nawiązać kontakty zawodowe i poznać nowoczesne metody prowadzenia interesów. Anglia i Holandia były najistotniejszymi punktami na mapie panów sukna lnianego ^[12]. Dzięki nawiązaniu relacji handlowych miejscowych kupców z całym światem, Flade, w sposób istotny, przyczynił się do rozkwitu swego rodzinnego miasta.

W oficjalnym dokumencie wydanym 12 kwietnia 1684 roku, rada miasta Hirschberg poświadczyła, iż przegląd ksiąg handlowych Fladego wykazał pozyskanie po trzykroć 115.000 guldenów w gotówce za tutejsze towary. W następnym roku Flade kontynuował starania na rzecz rozwoju handlu suknem i towarem lnianym ^[13]. 9 lipca 1685 r. cesarz Leopold I Habsburg w uznaniu zasług przyjął go wraz ze wszystkimi męskimi i żeńskimi potomnymi do czeskiego stanu rycerskiego ^[14]. Rodzina otrzymała nazwisko Flade von Ehrenschild ^[15] i następujący herb: 1 pole - trzy róże; na 2 i 3 polu - wyprostowany niebieski lew; 4 pole - trzy skrzyżowane halabardy. Na zwieńczeniu hełmu, pomiędzy dwoma skrzydłami orła, znajduje się gołąb trzymający w dziobie zielony listek drzewa oliwnego ^[16].

Ze związku Flade von Ehrenschilda z Marthą Rosalią, z domu von Heyn [prawdopodobnie: Hain von Löwenthal] ^[17], przyszło na świat dziesięciu synów i pięć córek, którzy w większości pozostali przy życiu ^[18]. Wszystkie dzieci miały zapewniony byt stosownie do swego stanu. Gottfried George Joseph Flade zmarł jako cesarski radca dworu ^[19].

Zeller zapisał następującą informację dotyczącą cenionego lekarza Melchiora Süßenbacha, który mieszkał w Hirschbergu w latach 1684-1721: wygodnie bawi tu w dystyngowanym domu von Ehrenschildów ^[20].

Śląska gałąź rodziny Flade von Ehrenschild, która później wygasła, jeszcze w roku 1775 posiadała miejscowość Borkau (Borek) w powiecie Glogau (głogowskim) ^[21]. Krewni pochodzący z innych linii piastowali ważne urzędy państwowe w Danii ^[22].

Przypisy:

^[1]APJG 83/102/24; Begräbnisregister /Rejestr pogrzebów/ 1660-1718.

^[*]W urzędniczej hierarchii syndyk zajmował wysoką pozycję z racji uprawnienia reprezentowania miasta przed sądami krajowymi, a nawet zagranicznymi - przyp. red.

^[2]Herbst, Johann Karl, Chronik der Stadt Hirschberg in Schlesien bis zum Jahre 1847, Hirschberg 1849, s. 480; HENSEL (1797), s. 638.

^[3]ZELLER, T. 3, s. 76 I n.

^[4]ZELLER, T. 3, s. 76-78.

^[5]APJG 83/102/24; Begräbnisregister /Rejestr pogrzebów/ 1660-1718.

^[6]ZELLER, T. 3, s. 93.

^[7]MATRICUL (ok. 1818), s. 5; patrz KÜHN (1938), s. 47.

^[8]ZELLER, T. 1, s. 94.

^[9]Epitafium znajdowało się: "Przy schodach, które prowadziły w dół do kotłowni,..." Hermann Hoffmann, Führer zu schlesischen Kirchen nr 40. Die Kirche der katholischen Pfarrei Hirschberg. Breslau 1939, s. 11.

^[10]ZELLER, T. 3, s. 110.

^[11]MATRICUL (ok. 1818), s. 5.

^[12]KÜHN (1938), s. 47.

^[13]HENSEL (1797), s. 339.

^[14]ZELLER, T. 3, s. 98.

^[15]HENSEL (1797), s. 339.

^[16]patrz Heinrich Kneschke i inni [wyd.], Neues allgemeines deutsches Adels-Lexicon. 3 tom, Leipzig 1861, s. 49 I n. oraz: Leopold Freiherr von Zedlitz-Neukirch, Neues Preußisches Adels-Lexicon, tom 2, Leipzig 1836, s. 112.

^[17]patrz Heinrich Kneschke i inni [wyd.], Neues allgemeines deutsches Adels-Lexicon. 3 tom, Leipzig 1861, s. 49 I n.

^[18]HENSEL (1797), s. 638; Leopold Freiherr von Zedlitz-Neukirch, Neues Preußisches Adels-Lexicon, tom 2, Leipzig 1836, s. 112. – dzieci: 1) Gottfried George (Joseph) (†2. 12. 1761), dziedziczny wójt miasta i rajca, w latach 1709, 1713 i 1723 [ZELLER , T. 3., s. 108 I n., 110 i 127]. W roku 1709 wstąpił do cechu kupców i handlował płótnem lnianym [APJG 83/103/2; MATRICUL (ok. 1818) , s. 5; Verwechslungen bei Siebmacher, tom 6, dział 8, T. 3, s. 79 I n.]. Jego żoną była Catherina Genoveva, córka Samuela Friedricha von Schli(e)benheim(b)a, dziedzica Saber (Sabor) i Bürcke (Borkau) (Borek), byłego nadradcy finansowego w księstwie śląskim. Synem tej pary był Gottfried Samuel (†10.12.1765 w Burkau), dziedzic Borkau i Sabor, od 1735 rajca w Hirschbergu, tam też sekretarz lub pisarz rady miejskiej, którym pozostał również po zmianie rady w roku 1742, poza tym piastował również urząd sindicus cum voto con. Prawdopodobnie ok. roku 1709 ślub z Josefą Walters von Ehrenwald, zapewne córką burmistrza Hirschberg. – 2) Cornelius Theophilus, studiował w Niderlandach Hiszpańskich, Bayern i Pradze. Zmarł w wieku 33 lat w Wiedniu będąc królewskim koncypistą (funkcja urzędnicza). – 3) Franz Joseph (1674/75-1708), od roku 1699 obywatel Hirschberga [APJG 83/3/77, s. 121], w roku 1701 wstąpił do cechu kupieckiego [MATRICUL (ok. 1818), s. 5], w roku 1705 rajca [ZELLER, T. 3, s. 106]. Zmarł w wieku 33 lat piastując urząd rajcy. – 4) Philippus został benedyktynem i szlachetnym duchownym. – 5) Johann Constantin został księdzem polowym w regimencie generała Welsecka. – 6) Anna Dorothea wyszła za mąż za Melchiora Ferdinanda von Göckelsberga, radcę cesarskiego i królewskiego radcę asystenckiego a także secretariusa w księstwie Groß Glogau, późniejszego królewskiego radcę rządowego i secretariusa w księstwie Wohlau. – 7) Martha Rosalia, żona Gottfrieda Ambrosiusa von Lanckischa, królewskiego radcy rządowego i secretariusa w księstwie Liegnitz. – 8) Johanna Ludomilla, żona Johanna Martina Veltzenberga, radcy i kupca z Braunau. – 9) Gertrud Sophia, żona Johanna Georga Pauli, burmistrza Jauer. – 10) Veronica Josepha, żona Wentzela von Lanckischa, Jur. Utr. Licentiati i królewskiego ekspedytora w księstwie Liegnitz. [patrz ZELLER , T. 3, s. 99 I n.]

^[19]Flade von Ehrenschild; Siebmachers Wappenbuch, tom 6, dział 8, część III: Der abgestorbene Adel der Preussischen Provinz Schlesien. Dritter Theil, Nürnberg 1890, s. 79 I n.

^[20]ZELLER, T. 5, s. 28.

^[21]Heinrich Kneschke i inni [wyd.], Neues allgemeines deutsches Adels-Lexicon. 3 tom, Leipzig 1861, s. 49 I n.

^[22]Leopold Freiherr von Zedlitz-Neukirch, Neues Preußisches Adels-Lexicon, tom 2, Leipzig 1836, s. 112.

Źródła:

1. APJG = Archiwum Państwowe w Wrocławiu. Oddział w Jeleniej Górze (nr 83).
2. HENSEL (1797) = Hensel, Johann Daniel, Historisch-topographische Beschreibung der Stadt Hirschberg bis 1797. Hirschberg 1797.
3. ZELLER = APJG 83/3/2886-2897; Zeller David, Vermehrte Hirschbergische Merkwürdigkeiten... [1. bis 12.] Theil. Hirschberg [1720-1738]. Faksymile online: http://www.ap.wroc.pl (oprac. Ivo Łaborewicz); transkrypcja online w Jeleniogórskiej Bibliotece Cyfrowej (oprac. Ullrich Junker).

Literatura:

1. MATRICUL (ok. 1818) = [ ], Matricul der Wollöbl[ichen] Kaufmanns-Societät zu Hirschberg, von ihrer Stiftung 1658 an, bis 1818, aus den Acten gezogen. Hirschberg [ok. 1818].
2. KÜHN (1938) = Kühn, Siegfried, Der Hirschberger Leinwand- und Schleierhandel. Breslau 1938. [wznowienie Aalen 1982].

Materiał ilustracyjny:

• Zdjęcie główne: Godło rodziny Flade von Ehrenschild; Siebmachers Wappenbuch, tom 6, dział 8, część III: Der abgestorbene Adel der Preussischen Provinz Schlesien. Dritter Theil, Nürnberg 1890, plansza 49.

1. Pieczęć „gildii obywateli i kupców“ 1658.
2. Pieczęć cechu kupców z hanzeatyckim trzymasztowcem (karaką) z roku 1669; Prywatne archiwum rodzin Glafey, Hasenclever, Mentzel i Gerstmann oraz ich krewnych w linii bocznej; pudło 15, teczka 97.

Autor - Gerhard Schiller