Kosiński Tadeusz
ur. 6 lutego 1932, Sanok
zm. 20 sierpnia 2012, Jelenia Góra
Słownik Biograficzny Ziemi Jeleniogórskiej

Pianista, kompozytor, działacz kultury

Tadeusz Kosiński, czerwiec 1961 r.

Tadeusz Kosiński był jedynym dzieckiem Jana Kazimierza Kosińskiego i Marii Niedzielskiej. Jego matka porzuciła dobrze zapowiadającą się karierę artystyczną (ukończyła klasę fortepianu w Konserwatorium Lwowskim) i zajęła się prowadzeniem domu. Ojciec studiował prawo na Uniwersytecie im. Jana Kazimierza we Lwowie, później był cenionym sędzią.


Tadeusz Kosiński dzieciństwo spędził w rodzinnym majątku na Kresach; podczas wojny Kosińscy wrócili do Sanoka. Po wojnie jako repatrianci z kresów wschodnich zostali wysiedleni na Górny Śląsk i osiedli w Gliwicach. Gry na fortepianie uczyła go matka, formalną edukację zdobywał u profesorów muzyki: Jerzego Żurawlewa (twórcy Konkursu Chopinowskiego), Jana Bieleckiego i Ludomira Różyckiego podczas nieukończonych studiów na Akademii Muzycznej w Katowicach i we Wrocławiu (dyrygentura i kompozycja). 1 czerwca 1955 roku został formalnie uznany za pracownika kultury i sztuki.


Gliwice na przełomie lat 40. i 50. XX wieku zgromadziły wielu muzyków i miłośników zakazanego wtedy jazzu. Dzięki życzliwości dyrektora szkoły muzycznej przy ul. Barlickiego, popołudniami uczniowie i studenci mogli grać swoją ulubioną muzykę. Przychodzili m. in.: Jan Kwaśnicki, Marek Szymaszkiewicz, Henryk Achtelik, Eugeniusz Rebol. Swoje miejsce znalazł tam także Tadeusz Kosiński, grający w zespole Zygmunta Wicharego. Dzięki pomocy ówczesnego kierownika Zabrzańskiego Domu Kultury 1 listopada 1955 roku udało im się zorganizować I Zabrskie Zaduszki Jazzowe, podczas których ponad osiemset osób słuchało jazzu w wykonaniu m. in. Andrzeja Kurylewicza, Wandy Warskiej, Jerzego Chromicza – w sumie wystąpiło około czterdziestu muzyków. Ten koncert miał dla Kosińskiego dodatkowe znaczenie, był on nie tylko wykonawcą muzyki, ale wcześniej ujawnił swoją pasję społecznikowską i zdolności organizacyjne. Naturalną koleją rzeczy, gdy 19 października 1956 roku odbywało się w Związkowym Domu Kultury „Zabrze” zebranie założycielskie Śląskiego Jazz Clubu, jego członkiem-założycielem (a po wyborach władz – członkiem zarządu) był Tadeusz Erroll Kosiński (pseudonim przybrał na cześć swego idola, Errolla Garnera).


Dla Tadeusza zaczęły się gorące lata. Jako lider Śląskiego Jazz Clubu wziął udział w II Międzynarodowym Festiwalu Jazzowym w Sopocie. Po przeniesieniu się do Wrocławia aktywnie tworzył środowisko jazzowe. Jego „Quintet Tadeusza Errolla Kosińskiego” 20 listopada 1959 roku zagrał na otwarciu studenckiego klubu „Pałacyk” i stał się pierwszym oficjalnym zespołem tego klubu. Sam Kosiński pracował także jako kierownik muzyczny powstałego wtedy teatru „Kalambur”, w „Pałacyku” został kierownikiem sekcji muzycznej. W 1960 roku jego „Quintet” wygrał Konkurs Zespołów Jazzowych CRZZ i w nagrodę zaczął nagrywać swoje występy w Polskim Radio Wrocław. Erroll działał, tworzył, komponował i koncertował. W domowym archiwum zachowały się urzędowe pisma o jego pracy w redakcji muzycznej Polskiego Radia we Wrocławiu, ale także o współpracy ze Szczecińską Agencją Artystyczną, Estradą Łódzką, Wałbrzyskim Stowarzyszeniem Jazzowym (którego był założycielem), Estradą Śląską w Katowicach, Wałbrzyskim Towarzystwem Muzycznym, Estradą Bydgoską, Telewizją Katowice czy wrocławskim „Impartem”. W tym czasie pracowali z nim m. in.: Urszula Dudziak, Jan Ptaszyn Wróblewski, Zbigniew Namysłowski, Adam Makowicz, Andrzej Trzaskowski, Janusz Lala Kozłowski.


Fot. 7 - Katowice, ok 1957 r. Fot. 8 - Katowice, ok 1957 r. Fot. 9 - Tadeusz Kosiński w Nikt nie woła, czerwiec 1959 r. Fot. 10 - Wrocław, Pałacyk, 1960 r. Fot. 11 - Drojecka, Jerzy Połomski, Szewczyk, Tibor Berecs, Andrzej Łuczyński, Tadeusz Kosiński, Zdzisław Opara, Aldek Strawa, ok. 1960 r.

W latach 60. i 70. towarzyszył na scenie m. in. Ludwikowi Sempolińskiemu, Adolfowi Dymszy, Marii Koterbskiej, Jerzemu Połomskiemu. Obok musicalu, koncertów, programów estradowych (powstało ich w sumie 31) tworzonych na zamówienie różnych instytucji artystycznych, komponował także utwory organowe, w tym kościelne. Miłośnicy X muzy mogli odnotować jego udział w filmach: "Nikt nie woła", "Tarpany: Kazimierza Kutza , "Jak być kochaną" Wojciecha Jerzego Hasa. Występował we Francji, Niemczech, Czechach, USA, na Bermudach. Jego niekwestionowany dorobek artystyczny pomógł mu w otrzymaniu formalnych uprawnień, bez których w PRL trudno było egzystować – 9 września 1967 roku uzyskał uprawnienia zawodowe muzyka – solisty kategorii pierwszej w imprezach estradowych.


Fot. 12 - Urszula Dudziak, Andrzej Łuczyński, Leszek Stelmach, Tadeusz Kosiński, 1960 r. Fot. 13 - Tadeusz Kosiński, Urszula Dudziak, Andrzej Łuczyński, Lala Kozłowski, Stadnicki, ok. 1960 r. Fot. 14 - Opole, czerwiec 1961 r. Fot. 15 - Z własnym zespołem, ok. 1974 r.

W 1984 roku ze względów rodzinnych Kosiński przeniósł się do Jeleniej Góry. Także i tutaj jego natura organizatora dała o sobie znać. Był współzałożycielem Jeleniogórskiego Stowarzyszenia Muzyki Jazzowej i Rozrywkowej i Stowarzyszenia Promocji Kultury XXI wieku w Jeleniej Górze. W 1994 roku wziął udział w I Karkonoskim Festiwalu Taperów Filmowych w Karpaczu, nagrody żadnej co prawda nie zdobył, ale opowiadał wtedy, że kontynuuje w ten sposób rodzinną tradycję, ponieważ jego matka podczas studiów zarabiała na życie grając w kinach podkłady muzyczne do niemych filmów. Upływ czasu nie osłabił jego aktywności; był wciąż żądny nowych doświadczeń i wrażeń. Mając 73 lata, w 2005 r. wystąpił w polsko-niemieckiej sztuce „Vabanque” o stawaniu się i byciu starym. Spektakl wyreżyserowała Sandra Strunz.


Fot. 16 - Tadeusz Kosiński, 20 marca 1999 r. Fot. 17 - Turniej kabaretowy O złote jajo. Wałbrzych, 1998 r. Fot. 18 - Z m.in. Tomaszem Stańką, 2004 r. Fot. 19 - Tadeusz Kosiński, Urszula Dudziak Fot. 20 - Tadeusz Kosiński, Iwona Kulas Fot. 21 - Z kolegami ze Śląskiego Jazz Clubu, 2006 r. Fot. Antoni Witwicki Fot. 22 - Z przyjaciółmi w Śląskim Jazz Clubie, 2006 r. Fot. Antoni Witwicki Fot. 23 - Katarzyna Kozyra, Tadeusz Kosiński. Michałowice 2006

Wymyślił i zainicjował w 2002 roku międzynarodowy Krokus Jazz Festival. To corocznie odbywający się konkurs młodych muzyków jazzowych o nagrodę „Złotego Krokusa” oraz festiwal gwiazd polskiego i zagranicznego jazzu organizowany przez Jeleniogórskie Centrum Kultury. Tadeusz zapraszał gwiazdy, jurorował, witał gości, często dawnych przyjaciół (m. in. Urszulę Dudziak czy Zbigniewa Namysłowskiego). W uznaniu zasług Prezydent Miasta Jeleniej Góry wręczył mu w listopadzie 2011 roku nagrodę Honorowego Krokusa. Od 2013 roku festiwal nosi imię Tadeusza Errolla Kosińskiego.


Tadeusz Kosiński z małżeństwa z Marią Skrzyniarz miał dwie córki, Urszulę i Julitę. Długoletnią towarzyszką jego życia była Iwona Kulas, z którą dochował się trzeciej córki – Laury.


Pochowany został w Jeleniej Górze 24 sierpnia na starym cmentarzu przy ul. Sudeckiej. Podczas jego pogrzebu zagrał mu Tadeusz Pabisiak. W 2013 roku, podczas jeleniogórskiego festiwalu muzycznego „Silesia Sonans” kompozycje Kosińskiego zagrał w Kościele Garnizonowym wykładowca Szkoły Muzycznej w Legnicy, organista Kościoła Garnizonowego i zarazem przyjaciel Tadeusza, Pan Zenon Sierpień.



Bibliografia:

  1. Archiwum domowe Iwony Kulas
  2. Kulas Iwona. Odszedł prekursor polskiego jazzu Tadeusz Erroll Kosiński [online]. Jelenia Góra: Jelonka.com, 2012. [Przeglądany 25 listopada 2013]. Dostęp z: http://www.jelonka.com/news,single,init,article,41559
  3. Malina Łukasz. Nie żyje Tadeusz „Erroll” Kosiński, założyciel Śląskiego Jazz Clubu w Gliwicach [online]. Sosnowiec: Dziennik Zachodni.pl, 2012. [Przeglądany 25 listopada 2013]. Dostęp z: http://www.dziennikzachodni.pl/artykul/641491,nie-zyje-tadeusz-errol-kosinski-zalozyciel-slaskiego-jazz-clubu-w-gliwicach,id,t.html
  4. Tadeusz Erroll Kosiński – wspomnienie. Stowarzyszenie Muzyczne „Śląski Jazz Club”[online]. [Przeglądany 25 listopada 2013]. Dostęp z: http://www.sjc.pl/page.php?page=newsitem&id=16

Materiał ilustracyjny - fotografie i skany w porządku chronologicznym:

  • Zdjęcie główne: Tadeusz Kosiński, czerwiec 1961 r.
  1. Tadeusz Kosiński. Fot. Robert Kutkowski
  2. Jan Kazimierz Kosiński, ojciec
  3. Maria Kosińska, matka
  4. Tadeusz Kosiński z matką, ok. 1937 lub 1938 r.
  5. Tadeusz Kosiński z ojcem. Sanok 1941 r.
  6. Tadeusz Kosiński z najmłodszą córką
  7. Katowice, ok 1957 r.
  8. Katowice, ok 1957 r.
  9. Tadeusz Kosiński w Nikt nie woła, czerwiec 1959 r.
  10. Wrocław, Pałacyk, 1960 r.
  11. Drojecka, Jerzy Połomski, Szewczyk, Tibor Berecs, Andrzej Łuczyński, Tadeusz Kosiński, Zdzisław Opara, Aldek Strawa, ok. 1960 r.
  12. Urszula Dudziak, Andrzej Łuczyński, Leszek Stelmach, Tadeusz Kosiński, 1960 r.
  13. Tadeusz Kosiński, Urszula Dudziak, Andrzej Łuczyński, Lala Kozłowski, Stadnicki, ok. 1960 r.
  14. Opole, czerwiec 1961 r.
  15. Z własnym zespołem, ok. 1974 r.
  16. Tadeusz Kosiński, 20 marca 1999 r.
  17. Turniej kabaretowy O złote jajo. Wałbrzych, 1998 r.
  18. Z m.in. Tomaszem Stańką, 2004 r.
  19. Tadeusz Kosiński, Urszula Dudziak
  20. Tadeusz Kosiński, Iwona Kulas
  21. Z kolegami ze Śląskiego Jazz Clubu, 2006 r. Fot. Antoni Witwicki
  22. Z przyjaciółmi w Śląskim Jazz Clubie, 2006 r. Fot. Antoni Witwicki
  23. Katarzyna Kozyra, Tadeusz Kosiński. Michałowice 2006

Autor: Waldemar Wilk




Fot. 1 - Tadeusz Kosiński. Fot. Robert Kutkowski
Fot. 2 - Jan Kazimierz Kosiński, ojciec
Fot. 3 - Maria Kosińska, matka
Fot. 4 - Tadeusz Kosiński z matką, ok. 1937 lub 1938 r.
Fot. 5 - Tadeusz Kosiński z ojcem. Sanok 1941 r.
Fot. 6 - Tadeusz Kosiński z najmłodszą córką


Słownik Biograficzny Ziemi Jeleniogórskiej Słownik Biograficzny Ziemi Jeleniogórskiej
© Książnica Karkonoska 2014
Jelenia Góra