pejzażysta, grafik, poeta i pisarz, doktor nauk przyrodniczych

Mimo, że był uzdolniony plastycznie rozpoczął studia z zakresu nauk przyrodniczych (chemia, fizyka, geologia, mineralogia i botanika) w Monachium i Erlanger. Zakończył je w 1896 r. pracą doktorską. W 1895 r. ożenił się z Marią Kappelt (ur. 6.11.1867 r.). Mieli dwie córki bliźniaczki urodzone w 1900 r. Irmingard i Brigitte.

Już jako dojrzały człowiek rozpoczął naukę w dziedzinie sztuk plastycznych. W latach 1907-10 studiował malarstwo w Dreźnie i Monachium. Malarstwo pejzażowe stało się jego głównym zajęciem w przyszłości. Jeszcze na studiach powstają pierwsze pejzaże z okolic Drezna, a także motywy z Miśni, Schwäbisch – Hall. Po studiach odbył krótką podróż po Bawarii i Tyrolu, następnie wrócił na Śląsk. W 1910 r. zamieszkał z rodziną w Sobieszowie. W czasie pierwszej wojny światowej przez rok służył w armii. Po frontowych przeżyciach załamał się psychicznie i został zwolniony. W jego twórczości z tych czasów dominują nastrojowe, posępne obrazy o wiele mówiących tytułach "Zapomniany", "Trzy krzyże", "Droga do nieskończoności"

W latach 20. XX w. odbył kolejną podróż do Górnej Bawarii i Tyrolu. Podbudowała ona warsztat malarski Austa, odświeżyła spojrzenie na potęgę górskiego pejzażu. Był współzałożycielem, w 1922 r. Stowarzyszenia Artystów św. Łukasza w Szklarskiej Porębie. Należał do najstarszych (miał wówczas 56 lat) członków, a z grafikami Friedrichem Iwanem i Erichem Fuchsem dzieliła go różnica pokolenia.

Zafascynowany rodzimym pejzażem często wędrował po górach. Ich piękno utrwalał w licznych akwarelach, rysunkach, obrazach olejnych, grafikach. W połowie lat dwudziestych odkrył piękno Gór Izerskich, szczególnie Polany Izerskiej i cichej osady nad Izerą: Groß Iser (obecnie nieistniejąca, zachował się tylko dawny budynek nowej szkoły, w którym jest obecnie schronisko Chatka Górzystów) Tworzył głównie pejzaże górskie; przedstawiające doliny z wioskami, kościoły i majątki, także widoki miejskie (np. Jeleniej Góry, Cieplic) w duchu poetyckiego realizmu. Działał głównie w Karkonoszach, lecz bywał dość często w Ziemi Kłodzkiej, jego rysunki z lat 1916-1922 z motywami Dusznik, Zieleńca, Kłodzka, Gór Sowich były dość często publikowane w miesięczniku Die Bergstadt.

Do najbardziej wartościowych w jego twórczości należą prace graficzne. Subtelne grafiki, głównie akwatinty, które, podobnie jak twórczość graficzna Iwana i Fuchsa, prezentują urodę górskiego krajobrazu, głównie Karkonoszy. Mistrzowsko potrafił oddać nastrój chwili i zmienność natury tak charakterystyczną dla gór i pogórza. Znany był również z projektowanie ekslibrisów. W wydawnictwach Maxa Leipelta w Cieplicach i Fritza Springera w Jeleniej Górze - Cunnersdorfie ukazało się kilka serii pocztówek będących reprodukcjami obrazów olejnych i akwareli z motywami karkonoskimi jego autorstwa.

Prócz działalności plastycznej tworzył wiersze i poetyckie opowiadania, które ukazywały się między innymi w czasopiśmie Wanderer in Riesengebirge. Był uzdolniony muzycznie, grał na paru instrumentach. Jego córka Irmingard była także utalentowaną plastyczką. Była uczennicą swego ojca, uczyła się także u Otto Müllera we Wrocławiu.

Brał udział w wystawach głównie w Monachium i Dreźnie. W 1926 r. Z okazji jubileuszu 60 lecia Stowarzyszenie św. Łukasza zorganizowało w Szklarskiej Porębie jego dużą wystawę retrospektywną. W Muzeum Karkonoskim w Jeleniej Górze znajduje się kilka jego akwafort, pasteli, dwa obrazy olejne, kilkanaście pocztówek.

Grafiki P. Austa

Bibliografia:

1. Saur Allgemeines Künstler Lexikon Die Bildenden Künstler aller Zeiten und Völker tom 5 Ardos-Avogaro, Monachium-Lipsk 1992, ISBN 3-598-22745-0 całość ISBN 3-598-22740-X s. 680,
2. Martin Wilm, Paul Aust als Maler und Radierer, w: Der Wanderer... R. 45, Nr 3, Wrocław 1925, s. 41–45.
3. Bruno Kraemer, Paul Aust ein Liriker der Graphik, Der Wanderer ... R. 47, Nr 6, Wrocław 1927, s. 81–82.
4. http://de.wikipedia.org/wiki/Paul_Aust

Grafiki P. Austa

1. Widok na Karkonosze, akwaforta, I poł. XX w. Własność Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze MJG-AH 2919
2. Most ze św. Janem Nepomucenem w Lądku Zdroju, akwaforta. Własność Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze MJG-AH 3376
3. Cieplice wieża kościoła katolickiego, akwaforta/akwatinta. Własność Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze MJG-AH 4646

Pocztówki wg prac P. Austa

1. Karkonosze - Wojcieszyce. Własność Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze MJG-H/FO 3749
2. Góry Izerskie - Iserwise. Własność Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze MJG-H/FO 3731
3. Karkonosze - Kuźnia w Szklarskiej Porębie Średniej. Własność Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze MJG-H/FO 3748
4. Karkonosze - Śnieżka z Kotła Łomniczki. Własność Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze MJG-H/FO 3751
5. Karkonosze - Schronisko Erlebachova Bouda (Erlebachbaude). Własność Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze MJG-H/FO 3752
6. Góry Izerskie - Lammerwasser. Własność Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze MJG-H/FO 3753
7. Karkonosze - Trzy Śnieżne Kotły. Własność Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze MJG-H/FO 4975
8. Karkonosze - Z Przesieki. Własność Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze MJG-H/FO 4973
9. Karkonosze - Dom Śląski. Własność Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze MJG-H/FO 4974

Fot. Paula Austa za: Wspaniały krajobraz. Artyści i kolonie artystyczne w Karkonoszach w XX w., Jelenia Góra, Berlin 1999, ISBN 83907423-3-0, s. 199.

Katarzyna Kułakowska

Pocztówki wg prac P. Austa